Opleiding & vernieuwing

Hoe jonge artsen te laten kennismaken met het werk van jeugdarts?

JGZ-organisaties staan op dit moment voor grote uitdagingen, waaronder het vinden van een oplossing voor het tekort aan jeugdartsen. Om een grotere instroom van jonge artsen in de JGZ te bewerkstelligen liggen enorme kansen bij het faciliteren van meer en kwalitatief goede coschappen.

Het lopen van een coschap ‘Sociale Geneeskunde’ is voor studenten meestal de enige gelegenheid om met de JGZ in aanraking te komen en te enthousiasmeren voor een loopbaan in dit veld. De literatuur leert ons dat wanneer studenten een coschap in een bepaald vak lopen, er ook meer kans is dat zij het vakgebied overwegen voor hun toekomstige carrière. Deze kans willen we dan ook met beide handen aangrijpen.

Ter ondersteuning van JGZ-organisaties voor een kwalitatief goed en toekomstbestendig coschap binnen de JGZ heeft de werkgroep ‘kansen voor Co’s’, een notitie geschreven en is een toolbox ontwikkeld. Dit is een eerste aanzet voor de werving van meer artsen in de JGZ.

Ben je minimaal basisarts en wil je ook jeugdarts worden?

Obesitas, kindermishandeling, preventie in de 1e 1000 dagen van het leven voor een kansrijke start, antibiotica-resistentie, Q-koorts of de gevolgen van armoede op de gezondheid van mensen. Onderwerpen waar jeugdartsen KNMG en artsen Maatschappij + Gezondheid zich mee bezighouden zijn veelzijdig en altijd relevant. Daarbij richten ze zich de ene keer op een specifiek onderwerp of een bepaalde groep mensen. Maar uiteindelijk zetten zij zich altijd in voor de gezondheid van de hele bevolking. De jeugdarts ziet kinderen gedurende hun ontwikkeling en heeft een cruciale rol in het tijdig opsporen en signaleren van eventuele afwijkingen of andere factoren die van invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van de jeugdige. Heb jij affiniteit met deze doelgroep of wil je weten of het beroep van jeugdarts bij jou past? Doe dan de geaccrediteerde Introductiecursus Jeugdgezondheidszorg 0 – 18 jaar! In deze module leer je de basiskennis en -vaardigheden die je nodig hebt om een start te maken in het brede en interessante werkveld van de jeugdarts.

Inschrijven voor de introductiecursus gaat via de NSPOH. De introductiecursus JGZ 0-18 jaar start 3-4x per jaar. Voor meer informatie over de introductiecursus en de geplande cursussen kun je contact opnemen met de NSPOH.

De cursuslocatie: Utrecht en online (en bij voldoende aanvraag ook in Zwolle)

Hoe word je jeugdarts KNMG en Arts M+G/jeugdgezondheid?

Artsen volgen hiervoor de eerste fase van de opleiding tot arts Maatschappij en Gezondheid (M+G), profiel JGZ. Deze tweejarige opleiding, bij voltijdse aanstelling, wordt in Nederland op meerdere plaatsen aangeboden door twee opleidingsinstituten: TNO en de NSPOH. De 2e fase leidt op tot arts Maatschappij + Gezondheid (specialist). Deze fase is profieloverstijgend en kun je volgen na afronding van de 1e fase. Je hoeft de 2e fase niet direct na de 1e fase te volgen. Je kunt ook eerst een tijd aan de slag als jeugdarts.

1e fase (profielopleiding)

Het curriculum van de 1e fase opleiding tot jeugdarts ziet er als volgt uit:

  • Er zijn 2 opleidingsperiodes JGZ en verspreid over de opleiding volg je drie stages van ieder van 3 maanden.
  • Je start met een opleidingsperiode van negen maanden. Je gaat aan de slag binnen een opleidingsinstelling, zoals een GGD of een instelling voor de jeugdgezondheidszorg.
  • Daarna volgt een stage van drie maanden waarin je de verbreding in de M+G zoekt
  • De tweede opleidingsperiode JGZ van zes maanden volgt daarna. Deze kan bij de opleidingsinstelling zijn waar je je eerste opleidingsperiode volgde of een andere opleidingsinstelling zijn die door het opleidingsinstituut wordt toegewezen. Dit gebeurt in overleg.
  • Bij de volgende stage van drie maanden richt jij je vanuit een JGZ standplaats op een gezondheidsthema en een samenwerkingspartner in de klinische setting.
  • De keuzestage op basis van je individuele opleidingsplan is aan het eind van je opleiding.

Gedurende de hele 1e fase volg je gemiddeld een dag per week cursorisch onderwijs bij TNO of NSPOH. Je krijgt les over verschillende aspecten van de  ontwikkeling van kinderen, opvoeding en gezondheidsproblemen. Maar bijvoorbeeld ook over leefstijl en communiceren met pubers. Naast het profielonderwijs volg je keuzeonderwijs (op basis van je individuele opleidingsplan) en sociaalgeneeskundig onderwijs (gericht op verbreding binnen de public health).

De opleiding tot jeugdarts is duaal ingestoken: theoretisch en vooral ook praktijkgericht. Je krijgt opdrachten die je toepast in je dagelijkse werk bij je opleidingsinstelling.

 

2e fase opleiding arts M+G

De 2e fase van de opleiding tot arts M+G is profieloverstijgend en leidt op tot specialist. Deze fase is gericht op beleid, management en wetenschappelijk onderzoek. Voorwaarde voor toelating tot de 2e fase is afronding van een van de 1e fase profielopleidingen binnen de arts M+G opleidingen. Na afronding van de 2e fase volgt een registratie als arts M+G in het BIG-register.

Curriculum

De 2e fase is, net als de profielfase, een duale opleiding. Het cursorische onderwijs en de praktijkopleiding zijn nauw met elkaar verweven. Zo hebben de meeste modules, tijdens het cursorisch onderwijs, opdrachten in de praktijk worden uitgevoerd. Je voert tijdens de 2e fase een wetenschappelijk onderzoek uit. De begeleiding hiervan wordt in de meeste gevallendoor de universiteiten uitgevoerd. Over het curriculum van de 2e fase vind je meer informatie op de website van de NSPOH.

Cursorisch onderwijs

Je volgt – gemiddeld één dag in de week – cursorisch onderwijs bij NSPOH. Een belangrijk onderdeel hiervan is onderzoeksscholing. Daarnaast volg je modules over bijvoorbeeld strategie en beleid in de publieke gezondheidszorg, projectmanagement en integraal vernieuwen in de publieke gezondheidszorg. Meer weten over wat je doet als arts M+G? Klik dan hier.

 

Aanvullende informatie over de opleiding

Tijdens de opleiding wordt toegewerkt naar het competentieprofiel van de jeugdarts volgens het CANMEDS-model. Basisartsen worden uitgerust om het BasisPreventieAanbod (BPA) zelfstandig uit te kunnen voeren in de praktijk. De inhoud van de profielopleiding is landelijk vastgesteld door het CSG (College Sociale Geneeskunde). Het cursorisch onderwijs wordt gegeven door ervaren docenten met kennis van het werkveld JGZ. De praktijkopleiding is competentiegericht leren. Iedere AIOS geeft zijn eigen opleiding vorm door in een Persoonlijk Opleidingsplan die competenties op te nemen waar tijdens de opleiding aan gewerkt wordt. De kritische beroepsactiviteiten (KBA) vormen de kern van het beroep van de jeugdarts. De jeugdarts die alle KBA’s zelfstandig kan uitvoeren heeft het eindniveau van de opleiding bereikt. Dit doel wordt bereikt door het uitwerken van praktijkopdrachten, lopen van stages en volgen van keuzeonderwijs.

Praktijkopdrachten kunnen eventueel worden gedaan binnen de AJN, overleg met je praktijkopleider en neem vervolgens contact op met secretariaat@ajnjeugdartsen.nl.

Landelijk werkgeverschap

Omdat de instroom van artsen in de opleiding onvoldoende is om de behoefte aan opgeleide artsen in het werkveld te vervullen, heeft het ministerie van VWS een aantal aanpassingen doorgevoerd. Eén daarvan is dat de arts in opleiding tot specialist (aios) M+G sinds 1 januari 2019 in dienst is van één werkgever, de SBOH. Dit landelijk werkgeverschap was al gebruikelijk bij een groot aantal medisch specialismen, zoals de huisartsengeneeskunde en ouderengeneeskunde. Sinds 2019 is het landelijk werkgeverschap ook van kracht voor de profielopleidingen jeugdarts, arts infectieziektebestrijding, arts tuberculosebestrijding, arts medische milieukunde en forensisch arts, en de hierbij horende tweede fase.

Wil je solliciteren naar een opleidingsplaats? Er is een landelijke selectieprocedure die door de stichting SOGEON wordt gecoördineerd. Informatie over de selectieprocedure vind je op www.artsmg.nl. Als aios in deze profielopleiding kom je in dienst van SBOH.

Het capaciteitsorgaan sociale geneeskunde heeft in 2021 een vervroegd advies opgesteld op verzoek van VWS wegens een tekort aan opleidingsplaatsen 2e fase Jeugdgezondheidzorg en artsen Infectieziekten bestrijding.

Om (aankomende) aios te informeren over de veranderingen én om hen te informeren en inspireren, heeft Stichting SOGEON de website www.artsmg.nl gelanceerd. De site biedt actuele informatie over de opleiding tot arts M+G, antwoorden op veelgestelde vragen en ervaringsverhalen van aios en (profiel)artsen Maatschappij + Gezondheid. Ook kunnen artsen via de website solliciteren naar een opleidingsplaats tot arts M+G.

Registratie

Bij aanvang van de opleiding dient de aios zich in te schrijven in het opleidingsregister van de (RGS). Hier zijn kosten aan verbonden. Succesvolle afronding van de 1e fase leidt tot registratie bij de RGS als jeugdarts-KNMG. Ook hieraan zijn kosten verbonden. De huidige regelgeving is te vinden op de website van de KNMG.

Regeling specialismen en profielen geneeskunst

Per 2015 heeft de KNMG één uitvoerend orgaan voor de opleiding en registratie van specialisten en profielartsen: de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten(RGS):  knmg.artsennet.nl/Opleiding-en-Registratie.

Landelijk Overleg Sociaal-Geneeskundigen in Opleiding (LOSGIO)

Tijdens de opleiding, en in het werk, als AIOS heb je contact met een uiteenlopend aantal professionals; van je instituutsopleider, manager, mede-AIOS tot kinderartsen. Dat contact en de combinatie van verschillende opdrachten/taken kan vragen, of ideeën tot verbetering, oproepen. Het Landelijke Overleg Sociaal-Geneeskundigen in Opleiding (LOSGIO) is in het leven geroepen om op te komen voor de AIOS en vragen/ideeën te signaleren. Het LOSGIO vertegenwoordigt alle artsen in opleiding tot sociaal geneeskundige (arts Maatschappij + gezondheid, waaronder jeugdartsen, bedrijfsarts of verzekeringsarts). Het LOSGIO bestaan volledig uit AIOS en laten onze stem horen door deel te nemen aan onderwijscommissies van wetenschappelijke verenigingen en opleidingsinstituten.

www.losgio.nl