Jeugdarts Marina van Egdom illustreert de rol van de jeugdarts als richtinggever. Ze vertelt over haar rol als pleitbezorger voor chronisch zieke kinderen binnen het onderwijs.
Elk kind moet mee kunnen doen
Marina vindt het belangrijk dat elk kind mee kan doen. “Veel kinderen zijn ‘onzichtbaar ziek’ en komen nog veel onbegrip tegen rondom de impact van een chronische aandoening. Voor hen gaat onderwijs niet altijd vanzelf. Daarom zet ik me in als bestuurslid van Stichting Zorgeloos naar School. Als jeugdarts heb ik een mooie aanvullende rol, omdat ik goed de verbinding kan maken tussen het medische domein en het onderwijs. Ook breng ik deze groep kinderen onder de aandacht binnen mijn beroepsgroep.”
Als moeder van een kind met diabetes type 1, waarvoor medisch handelen op school nodig is, is ze ook ervaringsdeskundige. “Elke periode kent zijn eigen uitdagingen, denk aan schooluitjes/kamp, en vraagt continue afstemming met school, waarbij elk jaar de nieuwe leerkracht meegenomen moet worden. Voor het maken van afspraken heb ik veel gebruik gemaakt van materiaal van de stichting.”
Stichting Zorgeloos naar School
Stichting Zorgeloos naar School zet zich in voor de belangen van leerlingen met een chronische aandoening binnen het reguliere onderwijs. Zij behartigen en agenderen de. belangen van de ze groep op landelijk niveau. Daarnaast denken ambassadeurs op individueel niveau mee, zijn er gesprekstools (ook handig voor de JGZ!) en is er een spel voor in de klas om meer bewustwording en begrip te creëren.
Er zijn ambassadeurs die op individueel niveau meedenken, gesprekstools (ook handig voor de JGZ!) en er is een spel voor in de klas om meer bewustwording en begrip te creëren.
Uit onderzoek* blijkt dat in Nederland 26% van de kinderen een chronische aandoening (zowel psychisch als somatisch) heeft. In totaal hebben 870.000 kinderen en jongeren in de leeftijd 0 t/m 25 jaar een somatische aandoening (17,4% van het totaal aantal kinderen en jongeren).
Voor deze groep is er vaker sprake van verzuim, terugval en uitval in het onderwijs. Hoewel er veel individuele verschillen bestaan binnen deze groep leerlingen, zijn er een aantal overkoepelende thema’s die veel voorkomen, waaromheen maatwerk georganiseerd moet worden. Denk aan: vermoeidheid, belastbaarheid, beperkte mobiliteit, gym, uitjes/kamp, toetsen, examens, medicatie en verzuim.
Maatwerk
Marina benadrukt het belang van maatwerk, het geven van uitleg, het maken van afspraken (over bovenstaande thema’s) en regelmatig evalueren. Zo kan het kind zo veel mogelijk meedoen en voorkom je extra verzuim.
Ze geeft een voorbeeld van een 10-jarig meisje waarbij de school haar advies vroeg. “Het meisje had veel last van klachten van vermoeidheid, prikkelgevoeligheid en verlies van reuk/smaak sinds een covid infectie een aantal maanden eerder. Daarvoor was er niets aan de hand. De gymles volgen lukte niet. Er was veel druk vanuit school, doordat er CITO toetsen gemaakt moesten worden.”
Na het gesprek legde Marina aan school uit wat het betekent om Long Covid te hebben en adviseerde om structureel meer rust in te bouwen in de dag en de druk rondom de toetsen los te laten. “Het mooie was dat door de geadviseerde aanpassingen de leerkracht beter wist wat zij kon doen en er meer begrip was. Voor het meisje ontstond meer ruimte om te herstellen, waardoor het herstel beter ging en zij zelfs snel meer uren naar school ging.”
Rol van de jeugdarts
De jeugdarts kan waar nodig meedenken over maatwerkoplossingen in individuele gevallen en kan de verbinder zijn tussen het medische domein, door bijvoorbeeld te overleggen met de kinderarts, en het onderwijs en zo de vertaalslag te maken voor wat er nodig is.
Ook kan de jeugdarts uitleg geven over een bepaalde aandoening en wat dit voor een leerling betekent.
Op collectief vlak kan de jeugdarts (structurele) aandacht vragen voor deze (kwetsbare!) groep leerlingen en school adviseren hoe zij het gesprek kunnen voeren met ouders/leerling om afspraken te maken en te onderzoeken wat nodig is. De gesprekstools van de stichting Zorgeloos naar school zijn hier een heel handig hulpmiddel voor.
“Een positief en actief beleid op school draagt bij aan welbevinden en veerkracht en voorkomt ook uitval van deze leerlingen.”
* onderzoek: Verweij Jonkers, 2019