Jongeren in Nederland ervaren in toenemende mate ongezonde stress en prestatiedruk. Een deel van hen kan hierdoor (tijdelijk) niet naar school. De Regionale Kenniswerkplaats Jeugd en Gezin Centraal geeft in het rapport Mentaal Kapitaal zes aanbevelingen om stress en prestatiedruk onder de jeugd tegen te gaan. Jeugdonderzoeker Margot Peeters van de Universiteit Utrecht: “De aanpak van schoolstress en verzuim kan alleen succesvol zijn als er op meerdere niveaus tegelijk een verandering in gang wordt gezet. Het gaat dan om de interactie tussen maatschappij, school, gezin en individu.”
Samen met haar Utrechtse collega’s Marloes Kleinjan en Suzan Doornwaard voerde Peeters voor Mentaal Kapitaal literatuurstudies uit, en hield ze in de vier Utrechtse Jeugdregio’s interviews met leraren, ouders, zorgprofessionals, leerplichtambtenaren en jongeren zelf. In hun rapport concluderen ze onder meer dat de nadruk op prestatie en excellentie bijdraagt aan een minderwaardigheidsgevoel bij jongeren in het praktijkonderwijs. Peeters: “Sommige jongeren ervaren soms onnodig veel ongezonde stress doordat ze boven hun niveau willen presteren.” Ook zijn er jongeren in kwetsbare situaties die in het huidige onderwijssysteem onvoldoende tot hun recht komen, hun talenten niet kunnen ontwikkelen en daardoor soms onnodig thuis zitten.
Systeem, omgeving en jongeren zelf
Om het mentaal welbevinden van jongeren te vergroten en een doorgaande (leer)ontwikkeling voor alle jeugdigen mogelijk te maken, lijkt inzet op het terugdringen van de schoolstress en prestatiedruk en het verbeteren van passende ondersteuning voor jongeren die vastlopen van belang. Ook is het belangrijk dat scholen aandacht schenken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van jongeren, en professionele ondersteuning aanbieden aan docenten om een veilig pedagogisch klimaat te creëren in hun klas en op school. Om dit alles te bereiken doen Peeters en collega’s zes aanbevelingen. Peeters: “Die aanbevelingen hebben betrekking op het schoolsysteem, op de omgeving van de jongeren, en op de jongeren zelf.”
6 Aanbevelingen
- Verlaag de focus op cijfers en normeringen en de druk door schoolwerk
- Herwaardering van onderwijsniveaus en vaardigheden
- Professionalisering van mentorschap en pedagogische kennis leerkrachten
- Investeer in mentaal kapitaal en een veilig schoolklimaat
- Bied (toekomst)perspectief
- Versterk de samenwerking om een doorgaande leerontwikkeling mogelijk te maken
Lees het rapport Mentaal Kapitaal
Bron: Universiteit Utrecht